به گزارش مشرق، از خبرهایی که در طول هفت سال دولت روحانی به کرات شنیده شده، درخواست دولت وی برای برداشت از صندوق توسعه ملی است. به بهانه‌های مختلف، رئیس‌جمهور از رهبری درخواست کرده است که اجازه بدهند دولت از صندوق توسعه ملی پول بردارد، چه آنکه برداشت از صندوق توسعه ملی یا باید با اجازه رهبری انجام گیرد یا با تصویب و اجازه مجلس به دولت باشد. با این حال، دولت روحانی که در موضوعات مختلف نشان داده اعتنایی به نهاد قانونگذاری کشور یعنی مجلس و همکاری با خانه ملت ندارد، همواره با درخواست از رهبری، این مسیر را برای خود هموار کرده است.

واکنش رهبری به این درخواست‌ها هم با توجه به نحوه تعامل ایشان با رؤسای جمهور روشن است؛ هم منش رهبری و هم نگاهی به رفتارهای ایشان در اینگونه موارد نشان می‌دهد درخواست‌های رئیس‌جمهور از رهبری، به ویژه درخواست‌های مالی که با موضوع پیگیری امور مردم انجام می‌پذیرد، توسط رهبر انقلاب رد نمی‌شود.

محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور که البته مدت‌هاست نحوه مواضع و عملکرد او نشان می‌دهد که فراتر از رئیس دفتری، نفر دوم دولت روحانی است، روز شنبه ۲۶ مهر ماه مدعی شده که «درباره اعتباراتی که از محل صندوق توسعه ملی تخصیص داده می‌شود، هر اتفاقی که بیفتد، بر اساس چارچوبی است که ما خدمت رهبری نوشتیم و براساس محور و دستورات ایشان از اعتبارات این صندوق استفاده می‌شود؛ مگر می‌شود هر کسی هر کاری که دلش بخواهد انجام دهد؟»

همین اظهارات او باعث شد نگاهی به عملکرد دولت روحانی در مورد صندوق توسعه ملی داشته باشیم. آیا اجازه دادن رهبر انقلاب به درخواست‌های برداشت ارزی دولت از صندوق توسعه ملی به معنای آن است که بار کل قضیه بر عهده رهبری است؟ و سؤال بعدی آنکه آیا این اجازه، یعنی آنکه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر نحوه هزینه‌کرد این مبالغ برداشته شده هم به شکل جزیی و ریز نظارت دارند؟

اجازه دادن رهبری امری طبیعی است

آنچنان که گفتیم منش رهبری باز گذاشتن دست رؤسای جمهور و کمک به آن‌ها و تسهیل امورشان برای انجام خدمات بیشتر به مردم است. ایشان بارها گفته‌اند که ریاست اجرایی کشور کار سخت و دشواری است که باید همه در این مسیر به دولت کمک کنند. از سویی وقتی رئیس‌جمهور به رهبری نامه می‌نویسد که می‌خواهیم به مردم سیل‌زده کمک کنیم یا مشکل فاضلاب مردم فلان شهر را حل کنیم، ولی پول نداریم و اجازه بدهید از صندوق توسعه برداریم، رهبری چه جوابی باید بدهند؟ نمی‌شود که بگویند نه، من با برداشت ارز از صندوق توسعه برای کمک به حل مشکل مردم مخالف هستم! لذاست که درخواست‌های رئیس‌جمهور از رهبری برای برداشت از صندوق، همواره با موافقت ایشان مواجه شده است.

البته ما در این گزارش از واژه درخواست استفاده می‌کنیم، تعبیر خود رهبری برای این نامه‌ها و درخواست «اصرار و التماس» است. به راستی وقتی دولت برای برداشت از صندوق توسعه به رهبری التماس می‌کند، رهبری چه باید بکنند؟ خصوصاً که پای سیل‌زده‌ها، زلزله‌زدگان و آسیب‌دیدگان از کرونا و فاضلاب اهواز و چه و چه در میان است.

رهبر انقلاب در مورد نسبت خود و صندوق توسعه چه نظری دارند؟

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خود به صراحت و علنی نسبت میان خود و دولت و صندوق توسعه را روشن فرموده‌اند.

ایشان ۲۸ آبان ۹۸ در دیدار فعالان اقتصادی گفته‌اند که «این صندوق توسعه ملی که شما ملاحظه می‌کنید، اصلاً برای این به وجود آمد. [کاهش وابستگی به نفت] معنای صندوق توسعه ملی این است که هر سالی چند درصد از درآمد نفت را ما از اختیار دستگاه‌های مصرف‌کننده خارج کنیم، بگذاریم در یک صندوقی؛ البته آن صندوق هم دست دولت است، منتها مصرف آن صندوق، دیگر مصرف در امور جاری نیست؛ [قرار بود] همینطور دائم، به‌تدریج زیاد بشود که امسال اگر قرار بود به همان ترتیب قانونی پیش برود، باید حدود ۳۵ درصد از درآمد نفت می‌رفت داخل صندوق توسعه، منتها دولتی‌ها در همه دوره‌ها - نه فقط دولت کنونی- سرِ قضایای مختلف می‌آیند اصرار می‌کنند که [برداشت کنند]؛ قانونی هم نیست؛ چون قانونی نیست، به بنده مراجعه می‌کنند؛ اگر قانونی بود که برمی‌داشتند؛ چون قانونی نیست برای اینکه یک جوری درست بشود، به بنده مراجعه می‌کنند و اصرار و التماس که این مشکل است و شما اجازه بدهید ما مثلاً فلان مقدار از صندوق توسعه برداریم. متأسفانه صندوق توسعه کم‌اثر شده، کم‌خاصیت شده. بنده هم گفته‌ام وقتی شخص رئیس‌جمهور به من بنویسد که این ضرورت است، اضطراری است، من قبول می‌کنم، من موافقت می‌کنم که این کار انجام بگیرد. البته صندوق دست خود دولت است؛ رئیسش را هم دولتی‌ها می‌گذارند؛ اداره‌اش هم دست آنهاست، دست ما نیست، منتها اجازه برداشت در این شکلِ غیرقانونی را حقیر بایستی متحمل بشوم و اجازه‌اش را بنده باید بدهم.»

نمک‌خوری و نمکدان‌شکنی دولت!

دولت درخواست‌های خود را در این زمینه با کلیدواژه «کسب اجازه از رهبری» قبل از تصمیم‌گیری رهبر انقلاب علنی و رسانه‌ای می‌کند. این علنی کردن یک موج رسانه‌ای ایجاد می‌کند که دولت تلاش و اراده برای حل مشکل مردم دارد، اما پول ندارد و دریافت پول هم منوط به اجازه رهبری است.

کار به همین جا هم ختم نمی‌شود و حتی بعضاً دیده شده – از جمله در ماجرای کرونا که مابین درخواست روحانی و پذیرش آن توسط رهبری ۱۱ روز فاصله بود – خواص و نمایندگان و فعالان سیاسی حامی دولت مصاحبه می‌کنند یا یادداشت می‌نویسند و توییت می‌زنند و انتقاد می‌کنند که چرا با درخواست رئیس‌جمهور برای برداشت پول به منظور کمک به مردم موافقت نشده است.

این روال که مسئولیت را بر دوش ولی‌فقیه بیندازیم، خصوصاً برای اویی که پشت‌پرده در حال اصرار و التماس است، خارج از تقوای سیاسی است؛ بی‌انصافی و ناجوانمردی هم است و به قول آن ضرب‌المثل قدیمی، نمک‌خوری و نمکدان‌شکنی است.

از سویی دولت با فرافکنی مشغول سلب مسئولیت از خود است. همواره به‌جای درخواست از مجلس، به رهبری نامه می‌نویسد و بعد هم تا اعتراضی به نحوه خرج کرد ارز برداشتی از صندوق توسعه می‌شود، می‌گوید طبق دستورات رهبری خرج می‌کنیم! در واقع دولت همزمان هم از اعتبارات ارزی صندوق توسعه برداشت می‌کند و هم از اعتبارات عرضی و آبرویی رهبر انقلاب!

دولت باید مسئولیت‌پذیر باشد؛ اول در برداشت از صندوق و به محض ایجاد اولین نیاز غیرمترقبه کشور به اعتبارات مالی، چشم به صندوق توسعه نداشته باشد. این مسئولیت‌پذیری باید تا حدی باشد که دولت خود را در مورد دولت بعدی و میزان اعتبارات باقی گذاشته برای دولت آینده هم مسئول بداند.

از سویی دولت موظف به واریز پول به صندوق توسعه است که میزان آن در دولت‌های گذشته ۳۰ درصد بوده و دولت روحانی به آن عمل نکرده است و در این بخش هم مسئولیت‌پذیر نبوده است.
در مورد سوم هم دولت در پذیرش مسئولیت برداشت از صندوق توسعه، بی‌مسئولیتی کرده و آن را بر عهده دیگری می‌اندازد. حداقل اخلاق را رعایت کنید که جایزه فرپلی (بازی جوانمردانه در فوتبال) را کسب کنید!

منبع: روزنامه جوان